Prof. Dr.Erkan TARHAN

Mart 06, 2018

Ses Hijyeni Nedir?

Ses Hijyeni tıpkı ağız hijyeni gibi kişisel olarak uymak zorunda olduğumuz bazı kuralları gerektirir. Bunların içinde belirli bazı şeyleri yaparken, bazılarından da kaçınmayı ve herhangi bir ses problemi olduğunda da en kısa zamanda sağlıklı sesimize kavuşmaya yardımcı olacak ögeler mevcuttur. Bu önlemler ve öneriler paketi sadece sesiyle hayatlarını kazananlar için değil, sosyal hayatın ayrılmaz bir parçası olan ses kalitesini etkileyeceğinden hepimiz içindir.

Sağlıklı bir ses için neler yapılmalı, neler yapılmamalı?

Yeterince sıvı alıyor musunuz? Ses tellerinizi iyi bir performans sergileyebilmesi için günde en az 2 litre içinde kafein olmayan sıvı tüketmelisiniz. Sesiniz için en sağlıklı seçim sudur. Günde 8-10 bardak su içerek gerekli nemlendirme sağlanmalıdır. Bilinenin aksine kola, alkol, çay ve kahve su ihtiyacımızı karşılamadığı gibi vücuttan sıvı atılımını artırarak sıvı ihtiyacını artıracaktır. Bu içecekleri tükettiğimizde mutlaka yanında ek olarak su da içmeliyiz.
Sigara sesin bir numaralı düşmanıdır. Sigara içmeyiniz. Sigara dudaktan başlayarak bütün ses yollarını kurutur. Yanı sıra sigara ses kısıklığı, seste kabalaşmaya ve ses kalitesinde bozulmaya yol açar. Bu etkiler pasif sigara içicilerinde de aynen görülmektedir.
Düzgün bir ses için yeterli hava almalısınız. Bunun için çok hızlı konuşmayın ve daha sık nefes alın. Burun yoluyla, derin ve karından nefes almak doğru bir teknik olacaktır.
Düzenli ses ve fizik egzersizleri yapılmalı. Unutulmamalıdır ki sesimiz genel sağlığımız, duygu durumumuz ve zihinsel yapımızın da bir göstergesidir. Sağlıklı bir ses için sağlıklı bir beden mutlak gerekliliktir. Düzenli fizik egzersizleriyle hem vücut yapınız mükemmelleşir, hem de gelişen iskelet ve kas yapısı nedeniyle solunum işleviniz de istenilen düzeye gelir.
Yediklerinize dikkat edin. Midenize dokunan yiyecek ve içeceklerden uzak durun. Çok acı, ekşi, aşırı baharatlı yiyeceklere yaklaşmayın. Portakal, greyfurt gibi turunçgilleri ölçülü tüketin.
Yatmadan önce son 3 saatte su dışında herhangi bir şey tüketmeyin. Aksi durumda gece boyunca artmış mide asidi ses tellerinize zarar verecektir.
Sık boğaz temizleme hareketinden ve öksürükten kaçının. Her iki alışkanlık da ses tellerine zarar vermektedir. Boğazınızı temizleme ihtiyacı hissettiğinizde yutkunun veya biraz su için.
Stresten uzak durun veya baş etmeyi öğrenin. Stres kas gerginliği yaratacak ve sesin zorlu kullanımı ses tellerinizde hasara yol açacaktır. Stresli durumlarda yüz, boyun ve omuz kaslarınızı masajla gevşetmenin yanı sıra yavaş ve derin nefes alarak gerginliğinizi azaltmaya çalışın.
Yüksek sesle konuşmaktan sakının. Bağırmak, çığlık atmak ses tellerinde kanamalara neden olarak ses kalitesinde kalıcı hasarlar yapabilir. Konuşurken aniden yüksek sese çıkmayın.
İlaçları kullanımınıza dikkat edin. Soğuk algınlığı ve üst solunum yolu hastalıklarında çok yaygın olarak kullanılan ilaçların içeriğindeki bazı maddeler tükürük salgısını azaltarak boğazı kurutur. Bu ilaçları kullanmak zorundaysanız yanında sıvı tüketimini artırmalısınız..
Sesiniz kısık, yorgun olduğunda aşırı konuşmayın, şarkı söylemeyin. Sesinizi dinlendirin. Gürültülü ortamlarda yüksek sesle konuşmak zorunda kalırsanız derin karın solunumu yapın.
Konuşma sırasında veya sonrasında boğaz ve/veya boyun ağrınız oluyorsa ses tekniğinizi değiştirmeniz gereklidir.